Αν και το έγκαυμα συνήθως αφορά το δέρμα μπορεί να σχετίζεται και με βλάβες σε βαθύτερους ιστούς όπως οι πνεύμονες σε περίπτωση εισπνοής καπνού σε πυρκαγιά ή ακόμα και τα οστά σε περιπτώσεις ηλεκτροπληξίας υψηλής τάσης.

Η βαρύτητα ενός εγκαύματος εξαρτάται από το βάθος της βλάβης και την έκταση της. Η παλαιά ορολογία που είναι πιο γνωστή στους περισσότερους διακρίνει το έγκαυμα σε πρώτου, δευτέρου και τρίτου βαθμού. Σήμερα διακρίνουμε τα εγκαύματα ανάλογα με το βάθος τους σε επιπολής, μερικού πάχους και ολικού πάχους.

Επιπολής είναι το έγκαυμα που αφορά την επιφάνεια του δέρματος. Το δέρμα εμφανίζεται ερυθρό, ελαφρά πρησμένο και είναι συνήθως επώδυνο. Σύνηθες αίτιο είναι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο.

Το έγκαυμα μερικού πάχους αφορά αρκετές από τις στιβάδες του δέρματος αλλά όχι όλο το πάχος του. Το δέρμα έχει χρώμα βαθύ κόκκινο ή μωβ, παρουσιάζει σημαντικό οίδημα και συνήθως εμφανίζει φυσαλίδες στην επιφάνειά του. Είναι ιδιαίτερα επώδυνο.

Στο έγκαυμα ολικού πάχους έχουμε καταστροφή όλων των στοιβάδων του δέρματος. Το δέρμα εμφανίζεται ξηρό και σκληρό, χλωμό ή μαύρο. Παραδόξως το έγκαυμα αυτού του τύπου δεν πονάει γιατί οι νευρικές απολήξεις έχουν καταστραφεί.

Πώς αντιμετωπίζεται το έγκαυμα;
Πρώτιστης σημασίας για τον οποιοδήποτε θέλει να βοηθήσει έναν εγκαυματία είναι η εξασφάλιση της δικής του προσωπικής ασφάλειας. Πρέπει κανείς να λάβει υπ’όψιν τις συνθήκες του ατυχήματος και τους κινδύνους που ακόμα μπορεί να είναι υπαρκτοί όπως πυρκαγιά, ηλεκτροπληξία, χημικά.

Επόμενο βήμα είναι η διακοπή της διαδικασίας του εγκαύματος. Ρούχα που δεν έχουν κολλήσει στην εγκαυματική επιφάνεια πρέπει να αφαιρούνται με προσοχή. Οι περιοχές του εγκαύματος πρέπει να ξεπλένονται με άφθονο κρύο νερό μέχρι την παροχή ιατρικής βοήθειας. Εφαρμογή οδοντόκρεμας ή άλλων κρεμών ή και “κρεμμυδιών” δεν έχει θέση ούτε και ουσιαστικό όφελος.

Το δέρμα που έχει υποστεί έγκαυμα πρήζεται σύντομα γι’ αυτό είναι σημαντικό να αφαιρέσετε το συντομότερο οτιδήποτε δρα περιοριστικά, όπως κοσμήματα, ακόμα και αν βρίσκονται εκτός περιοχής εγκαύματος.

Μην ανοίγετε τις τυχόν δημιουργούμενες φυσαλίδες, είναι πλέον διαπιστωμένο ότι αν δεν περιορίζουν την κίνηση και επιταχύνουν την επούλωση. Είναι σημαντικό να μην σταματήσετε την κίνηση των εγκαυματικών περιοχών λόγου του πόνου και του οιδήματος για να αποφύγετε τυχόν αγκυλώσεις (δυσχέρεια στην κίνηση) και ουλές που αργότερα θα χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση. Πάρετε άφθονα παυσίπονα, κανείς δεν “υποχρεούται” να πονάει σήμερα επειδή κάηκε!!

Αν το έγκαυμα οφείλεται σε χημικές ουσίες ξεπλύντε με άφθονο νερό για πολλή ώρα και αναζητείστε βοήθεια στο πλησιέστερο νοσοκομείο που έχει μονάδα εγκαυμάτων.

Θεραπεία στο σπίτι
Τα απλά εγκαύματα αντιμετωπίζονται στο σπίτι. Τα επιπολής εγκαύματα δεν χρειάζονται ειδική κάλυψη. Είναι απαραίτητο να υπάρχει καλή ενυδάτωση με κρέμες που προωθούν την επούλωση και συγχρόνως μειώνουν τον πόνο. Τα εγκαύματα αυτού του είδους επουλώνονται σε μερικές μέρες.

Πότε να ζητήσω ιατρική βοήθεια;
Ιατρική βοήθεια είναι απαραίτητη όταν:

Υπάρχει έγκαυμα εν τω βάθει μερικού ή ολικού πάχους
Επιπολής εγκαύματα μεγάλης επιφάνειας
Εγκαύματα σε ειδικές περιοχές όπως το πρόσωπο, τα χέρια, τα γεννητικά όργανα
Όταν το έγκαυμα οφείλεται σε ηλεκτρισμό ή χημικές ουσίες
Όταν έχετε αμφιβολία για το βάθος του εγκαύματος και τον τρόπο αντιμετώπισης του

Αναρρώνοντας από ένα έγκαυμα
Ο χρόνος που απαιτείται για την ανάρρωση από ένα έγκαυμα εξαρτάται από το βάθος και την έκταση του. Η διαδικασία της επούλωσης όσο και αν σας ακούγεται παράξενο διαρκεί με βραδείες αλλαγές έως και ένα χρόνο. Στο διάστημα αυτό η επιφάνεια του εγκαύματος θα αλλάζει συνεχώς.

Τα επιπολής εγκαύματα επουλώνονται πλήρως σε περίπου 2 εβδομάδες και δεν αφήνουν σημάδια. Βαθύτερα εγκαύματα χρειάζονται περισσότερο χρόνο και πολλές φορές αντιμετώπιση με χρήση δερματικών μοσχευμάτων. Είναι πάγια αντίληψη πολλών ανθρώπων να αφήνουν ένα έγκαυμα να κλείσει μόνο του παραγνωρίζοντας ότι έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες για λοιμώξεις , υπερτροφικές και ρικνωτικές ουλές αλλά και για ποικίλο βαθμό αναπηρίας. Η εφαρμογή δερματικών μοσχευμάτων σε βαθιά εγκαύματα εξασφαλίζει την άμεση επούλωση της εγκαυματικής περιοχής, εξαλείφει την πιθανότητα λοίμωξης, επιτρέπει την εντατική φυσικοθεραπεία και γενικά την σε συντομότερο χρόνο επιστροφή στην καθημερινότητα του ασθενή. Η θεραπεία όμως ενός εγκαυματία δεν είναι μόνο χειρουργική αλλά και σε πολλά επίπεδα υποστηρικτική τόσο σωματικά (κινησιοθεραπεία) όσο και ψυχολογικά.

Απλά πράγματα για να αποφύγετε τη φωτιά
Το έγκαυμα είναι επιστημονικά αποδεδειγμένα η πιο βαριά μορφή τραύματος στον άνθρωπο. Σημειώστε μερικά απλά μέτρα πριν την νυχτερινή κατάκλιση που μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες πυρκαγιάς:

Σιγουρευτείτε ότι όλα τα τσιγάρα έχουν σβήσει. Μην καπνίζετε στο κρεβάτι
Κλείστε όλες τις ηλεκτρικές συσκευές που δεν είναι απαραίτητες
Σβήστε φορητές συσκευές θέρμανσης
Αν έχετε τζάκι εξασφαλίστε ότι αν αφήσετε την φωτιά το βράδυ είναι καλά προφυλαγμένη
Κλείστε τις ενδιάμεσες πόρτες για να μειωθεί η εξάπλωση της φωτιάς σε περίπτωση πυρκαγιάς
Εγκαταστήστε ένα ανιχνευτή καπνού – κοστίζει ελάχιστα και σώζει ζωές
Αγοράστε ένα πυροσβεστήρα, σε στιγμές πανικού μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη σωτήρια λύση.