Ουλές
Κάθε φορά που το δέρμα κόβεται ή τραυματίζεται σε όλο το πάχος του η επούλωση καταλείπει μια ουλή. Μερικοί άνθρωποι επουλώνουν καλύτερα από άλλους. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια ποιοι ασθενείς είναι πιθανόν να κάνουν κακή ουλή αλλά γενικά γνωρίζουμε ότι ασθενείς με πολύ σκούρο δέρμα και ασθενείς στο άλλο χρωματικό άκρο, δηλαδή με φακίδες και κόκκινα μαλλιά, έχουν μεγαλύτερη τάση να εμφανίζουν υπερτροφικές ουλές και χηλοειδή. Μερικές επίσης περιοχές του σώματος είναι πιο επιρρεπείς από άλλες. Η περιοχή του στέρνου είναι από τις πιο επιρρεπείς στη δημιουργία υπερτροφικών ουλών και χηλοειδών, ακόμα και μετά από μικρούς τραυματισμούς, όπως πχ μετά από ακμή. Η περιοχή του ώμου είναι επίσης ιδιαίτερα επιρρεπής σε δύσμορφες ουλές. Ευτυχώς το πρόσωπο και ο λαιμός γενικά επουλώνουν με καλές ουλές.
Ουλές που έχουν φορά κατά μήκος των φυσικών γραμμών του δέρματος έχουν καλύτερη επούλωση σε σχέση με αυτές που τις τέμνουν κάθετα. Οι πλαστικοί χειρουργοί προσπαθούν να τοποθετούν τις ουλές με σωστή κατεύθυνση και σε μη ορατά σημεία, όταν όμως πρόκειται για καταστάσεις προερχόμενες από τραυματισμούς, δεν υπάρχει πάντα η πολυτέλεια της επιλογής αυτής.
Ποια είναι η διαφορά υπερτροφικής ουλής από ένα χηλοειδές;
Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε υπερβολική παραγωγή ουλής από τον οργανισμό.
Οι υπερτροφικές ουλές εμφανίζονται μέσα στα όρια του τραύματος, σύντομα μετά τον τραυματισμό. Είναι κόκκινες, υπεγερμένες, σαν “κορδόνι”, και συχνά εμφανίζουν φαγούρα. Συνήθως υποχωρούν μέσα σε 1-2 έτη και με την πάροδο του χρόνου το χρώμα τους γίνεται περισσότερο χλωμό.
Τα χηλοειδή έχουν το χαρακτηριστικό ότι εμφανίζονται συνήθως αρκετούς μήνες μετά τον τραυματισμό και επεκτείνονται πέρα από τα όρια του τραύματος. Συχνά συνοδεύονται από φαγούρα και πόνο, και δεν υποχωρούν. Είναι συχνότερα στους μαύρους και έχει παρατηρηθεί οικογενής κατανομή.
Αντιμετώπιση των ενεργών ουλών
Ο χρόνος είναι καλύτερος “γιατρός” για τις περισσότερες ουλές που τελικά θα ωριμάσουν και θα αποχρωματιστούν. Η επούλωση, σε αντίθεση με ότι πιστεύουν οι περισσότεροι ασθενείς, διαρκεί περίπου ένα χρόνο, και οι περισσότερες ουλές ωριμάζουν μόνες τους. Ορισμένες όμως πιο ανθεκτικές ουλές που συχνά συνοδεύονται από φαγούρα και πόνο χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση.
Η χρήση πίεσης είτε με την μορφή επιδέσμου είτε με την μορφή ειδικών πιεστικών ενδυμάτων για αρκετές ώρες την ημέρα για αρκετούς μήνες είναι μια δόκιμη επιλογή που απαιτεί υπομονή από τον ασθενή, αλλά έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Η χρήση φύλλων σιλικόνης για 18 ώρες ημερησίως για 6 μήνες έχει βρεθεί ότι βοηθά την ωρίμανση των ουλών. Τέλος, η ενδοβλαβική έγχυση στεροειδών είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε μεγάλη πλειοψηφία δύσκολων ουλών βελτιώνοντας τα συμπτώματα φαγούρας και πόνου ακόμα και όταν δεν βελτιώνει την εικόνα. Απαιτείται επανάληψη τους ανά 4-6 εβδομάδες, η δε θεραπεία μπορεί να διαρκέσει έως και 6 μήνες.
Μια άλλη προσέγγιση είναι η χειρουργική αντιμετώπιση της ουλής όταν θεωρούμε ότι η ουλή οφείλεται σε ιδιαίτερες συνθήκες όπως επιμόλυνση του τραύματος ή επούλωση κατά δεύτερο σκοπό. Επίσης, πιστεύουμε ότι η εφαρμογή ατραυματικών τεχνικών της πλαστικής χειρουργικής μπορεί να έχει καλύτερο αποτέλεσμα. Η παλιά ουλή αφαιρείται συνήθως με τοπική αναισθησία και αποκαθίσταται. Η καινούρια ουλή θα είναι αρχικά κόκκινη και λίγο υπεγερμένη αλλά προοδευτικά θα μαλακώσει και θα σβήσει.
Αν χρειάζεται χρησιμοποιούνται και άλλες τεχνικές όπως η πλαστική Ζ που στόχο έχει να αναπροσανατολίσει την φορά της ουλής σε κατεύθυνση που θα έχει λιγότερη τάση, άρα θα προσφέρει καλύτερες συνθήκες επούλωσης.
Τέλος, η αυτόλογη μεσοθεραπεία με πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP), το needling και το fractional laser μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν την εμφάνιση νέων αλλά και παλαιών ουλών.
Ουλές από Εγκαύματα
Τα βαθιά εγκαύματα, αυτά που ιατρικά ονομάζουμε ολικού πάχους και εν τω βάθει μερικού πάχους, επουλώνονται συνήθως με δύσμορφες ουλές. Ιδιαίτερα ευπαθή στην δημιουργία χηλοειδών και υπερτροφικών ουλών είναι παιδιά που πέφτουν θύματα τραυματισμού από έγκαυμα. Κύρια θεραπεία είναι ειδικοί πιεστικοί επίδεσμοι και φύλλα σιλικόνης. Σε περίπτωση ουλών που δημιουργούν λειτουργικά προβλήματα είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση.
“Επουλωτικές” κρέμες
Δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής τεκμηριωμένα ότι οι διάφορες κρέμες που κυκλοφορούν στο εμπόριο και διαφημίζονται σαν “επουλωτικές” έχουν κάποια ιδιαίτερη δράση. Το σημαντικό είναι να χρησιμοποιεί ο ασθενής μια ενυδατική κρέμα ώστε η ουλή ειδικά τον πρώτο καιρό να μην ξεραίνεται. Επειδή οι ουλές είναι ευαίσθητες στην ηλιακή ακτινοβολία συνιστάται επίσης η χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας.